Ongemak verduren
Ontdekking 2: ‘ongemak verduren’
Wij zijn in Ontdekken wat leeft en werkt trajecten, met alle betrokkenen op zoek naar nieuwe manieren en oplossingen in hoe om te gaan met vraagstukken die leven. We weten dat ‘Als je doet wat je deed, je krijgt wat je kreeg’! Dus dat is niet wat we doen.
Maar als we het echt anders doen en vertrekken vanuit de gezamenlijke bedoeling, dan komt er, is onze ervaring, een moment van ongemak. Meestal niet direct aan het begin, dan zijn we vol nieuwsgierigheid met elkaar aan het verbinden en een gezamenlijke betekenis aan het geven aan de bedoeling. Deze fase die veel enthousiasme en energie oplevert. Daarna ontstaat het ongemak, elke keer, als we komen bij de vragen “Hoe gaan we nu aan de slag? Wat gaat ieder van ons doenom concreet bij te dragen aan de bedoeling?”
Op stap gaan zonder precies te weten waarheen dat geeft onrust. En zeker als we concreet iets gaan doen en hierdoor met anderen in gesprek zouden moeten of iets zichtbaar anders te moeten doen, dan is het ongemakkelijk. We zien dat er mensen zijn die het te ongemakkelijk vinden en de veiligheid opzoeken in hun vertrouwde wereld en gewoontes. Anderen nemen de uitnodiging aan en zetten schoorvoetend een stapje buiten de wereld die zij kennen. Vanuit wat er nodig is om waarde toe te voegen aan de bedoeling gaan ze open kijken naar wat zich aandient. Daarmee komt er ruimte om te experimenteren met wat eventueel kan werken en met wie ze verbinding kunnen maken om op die manier bij te dragen. Deelnemers ervaren soms dat ze even geen antwoord weten op een vraag die wordt gesteld. Toch bij elk stapje buiten de ‘comfortzone’ wordt je wereld iets groter en ontstaan er nieuwe en vaak niet voorziene mogelijkheden. Daar zit het begin van ‘het andere’ wat we willen ontdekken. Een concreet voorbeeld:
Ouders vragen om mee te doen:
Op het punt dat we in een traject wilden gaan verbinden met ouders werd er aan professionals gevraagd of zij ouders zouden willen uitnodigen voor een bijeenkomst. Waarin wij ouders zouden vragen hun ervaringen te delen en met ons mee te denken. Alle professionals hadden instemmend geknikt dat ze hiermee aan de slag zouden gaan. Echter van de meeste hoorden we niets meer. Toen we hen hier naar vroegen, verwoordde één van hen, dit heel helder waarom zij dit niet kon doen. Ze ontmoette ouders in groepsverband om hen te informeren. Zij vindt het dan niet haar rol om individuele ouders uit te nodigen voor een bijeenkomst. Dat kunnen andere professionals beter volgens haar. Eén op een contact met ouders was voor haar ongebruikelijk en daardoor ongemakkelijk. Vergelijkbare antwoorden horen we vaak.
Een dialogisch gesprek aan gaan met ouders zonder dat je een vragenlijst afwerkt om samen te ontdekken wat er nodig is, is voor een flink aantal professionals nog steeds heel ongemakkelijk. De vinklijst geeft toch een gevoel van veiligheid. Diezelfde professional heeft zich nu getraind in de dialoog en geeft aan dat ze nu veel meer in verbinding staat met de ouder nu ze geen vinklijstje meer afwerkt. Maar dat ongemak heeft ze wel moeten verduren om zover te komen.
Mijn neiging is om te blijven organiseren.
Zelf komen wij ook het ongemak tegen. Elke keer merk ik, Janneke, dat ik mijn open ruimte, om ervaringen op te doen en geïnspireerd te worden, gemakkelijk invul met organiseren van wat ik bedenk dat zou moeten gebeuren. Met andere woorden, ik vul die ruimte met bekende dingen. Dit organiseren kan ik makkelijk en is voor mij gemakkelijk. Die open ruimte voelt ongemakkelijk, alsof ik niets nuttigs doe, of ik alles uit handen geef. De keren dat ik dit wel toelaat, gelukkig steeds vaker, dan verschijnen er nieuwe invalshoeken en mogelijkheden. Mijn reflex kom ik ook tegen tijdens de trajecten bij de open uitwisseling. En elke keer ben ik opnieuw geraakt door de oprechte uitwisseling die de essentie raakt en inspireert, juist in alle openheid, omdat ik dit deel niet heb georganiseerd J
Ongemak verduren, heeft gunstige gevolgen.
Ongemak, we komen het tegen in ons werk. Als als we dat voor ogen houden wordt het mogelijk iets beter te accepteren. Of zoals de Dalai Lama het verwoordt: “Wanneer we beseffen dat het verdragen van onmiddellijk ongemak op de lange duur gunstige gevolgen heeft, zijn we waarschijnlijk beter in staat alledaags ongemak te verdragen” (in de inleiding van het Kleine Boekje van de Dalai Lama) En als je het ongemak volledig toelaat en aangaat, dan zou het nog best eens kunnen meevallen. Het idee is vaak enger dan de werkelijkheid is onze ervaring.